درباره ما

نهادهای انقلاب اسلامی

بنیاد پانزده خرداد

25 ارديبهشت 1397

«بنیاد 15 خرداد»، از جمله نهادهای برخاسته از انقلاب اسلامی است که در سال 1360 و در سالروز قیام اسلامی 15 خرداد تأسیس شد. این مجموعه که سومین نهاد خدماتی بعد از تشکیل کمیته امداد امام خمینی (14 اسفند 1357)، و بنیاد شهید انقلاب اسلامی (22 اسفند 1358)، محسوب می‌شود و مکمل فعالیت‌های آنهاست، نشان‌دهنده توجه ویژه امام به قشر محروم و نیازمند جامعه، به ویژه خانواده معظم شهدا است.

«بنیاد 15 خرداد» با هدف رفع معضلات خانواده شهدای انقلاب و جنگ و محرومان تأسیس شد. این بنیاد بودجه دولتی ندارد و سرمایه اولیه آن از وجوهات شرعی که امام خمینی برای این امر اختصاص داده‌ است، تأمین گردیده است. در این رابطه آیت‌الله شیخ حسن صانعی که ابتدا از متولیان بنیاد بوده و از تیرماه سال 1362 به حکم امام خمینی، ریاست بنیاد 15 خرداد را بر عهده گرفته است می‌گوید: «...امام خمینی پولی از وجوهات را در اختیار داشتند و مایل بودند در راه محرومان و مستضعفان جامعه از آن استفاده شود، احمدآقای خمینی از طرف امام به من گفتند شما و دو نفر دیگر این پول را در اختیار بگیرید و بنیادی را تأسیس کنید که در خدمت مستضعفان و جانبازان انقلاب و بازماندگان شهدا باشد، ما برای تشکیل هیئت مؤسس، آقایان شیخ مهدی کروبی و محمدعلی نظام‌زاده را انتخاب کردیم و موضوع را به اطلاع امام رساندیم و امام تأیید فرمودند، قرار شد پول مورد نظر در اختیار ما سه نفر باشد و کار آغاز شود. ما فکر کردیم که هرچه زودتر باید دست به کار شویم و این مجموعه را راه بیندازیم. اسم این نهاد را برای آنکه با انقلاب اسلامی تناسب داشته باشد «بنیاد 15 خرداد» گذاشتیم و این مجموعه در سال 1360، در سالروز قیام اسلامی 15 خرداد که مبداء حرکت انقلابی ملت و روحانیت مبارز به رهبری حضرت امام می‌باشد، به عنوان یک نهاد انقلابی کار خود را عملاً آغاز کرد.»(1).

«بنیاد 15 خرداد»، به این ترتیب با یک هیئت مؤسس سه نفره که بعداً آقای حبیب‌الله عسگراولادی نیز با حکم امام به جمع آنان اضافه شد(29 اردیبهشت 1361)، کار خود را آغاز نمود. این نهاد فعالیت‌های خود را از ابتدا به عرصه‌های مختلف فرهنگی، رفاهی، خدماتی و عمرانی تقسیم کرد و در همه این عرصه‌ها به کار مشغول شد، اگرچه این فعالیت‌ها کمترین اتکایی به بودجه دولت نداشت ولی عضویت مرحوم عسگر‌اولادی در هیئت مؤسسان بنیاد با توجه به حضور وی در کابینه به عنوان وزیر بازرگانی، به تحکیم ارتباط دولت با این نهاد کمک فراوانی کرد، همان‌طور که حضور آقای رئیس وقت بنیاد شهید در این بنیاد نیز به خاطر مسئولیت وی، سبب ایجاد هماهنگی بیشتر و همکاری میان این دو نهاد گردید.

«بنیاد 15 خرداد»، طی سال‌های پس از تأسیس خود توانسته است نسبت به آموزش کادر مورد نیاز خود در رشته‌های مختلف اقدام کند، این بنیاد با ایجاد شماری از واحدهای تولیدی و فروشگاه‌های تعاونی به تولید و توزیع کالا پرداخت و درآمد حاصل از آن را به پیشبرد اهداف بنیاد اختصاص داد، این فعالیت‌ها به خصوص در شرایط جنگ و تحریم و کمبود ارزاق و کالاهای مورد نیاز مردم، اهمیت فراوانی برای اقشار محروم و خانواده‌های شهدا و نیازمندان داشت.

یکی از عمده اقدامات این بنیاد، احداث سد پانزده خرداد در قم بود که برای رفع احتیاجات مردم شهرستان قم به آب شرب انجام گردید. پیشنهاد احداث این سد توسط آیت‌الله صانعی به امام عرضه شد و امام نیز با این درخواست موافقت کردند و متعاقب آن، دولت و مشخصاً وزارتخانه‌ جهاد سازندگی را موظف به همکاری با این بنیاد نمودند. این بنیاد، برای تحقق وظایف و سیاست‌های تعیین شده از طرف امام به فعالیت‌های خود ادامه داد و هم‌اکنون نیز از بنیادهای فعال در رفع نیازمندی‌های مستضعفان و به خصوص خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران انقلاب اسلامی است.

ساخت صدها مدرسه در مناطق محروم شهرها و روستاهای کشور، ساخت درمانگاه‌ها و خانه‌های بهداشت، ساخت خوابگاه‌های دانشجویی و مشارکت فعال در بسیاری از اقدامات عمرانی، به خصوص در نواحی دورافتاده و مستضعف کشور، از جمله اقدامات بنیاد 15 خرداد محسوب می‌شود.

این بنیاد، علاوه بر تهران در اغلب نقاط کشور نیز شعبه و دفتر دارد و ارائه‌ خدمات به اقشار محروم را از طریق این دفاتر و نمایندگی‌ها مدیریت می‌کند. بنیاد در کنار فعالیت‌های عام‌المنفعه، ‌اهتمام جدی به تدوین تاریخ قیام پانزده خرداد دارد و ده‌ها اثر در این زمینه منتشر کرده است. انتشار نشریه‌ «طلایه»، از دیگر اقدامات این بنیاد می‌باشد. بنیاد مزبور همچنین به جمع‌آوری و حفظ کلیه آثار و شواهد تاریخی و خاطرات عینی از وقایع و حوادث پانزده خرداد ۱۳۴۲ پرداخته که به صورت مصاحبه، فیلم و عکس تدوین شده است. در کنار این فعالیت‌ها، بنیاد بیت حضرت امام خمینی^(ره) را در شهرستان خمین مرمت و بازسازی کرده است.

یکی از اقدامات برجسته‌ این بنیاد، تعیین جایزه برای قتل سلمان رشدی، نویسنده‌ کتاب موهن «آیات شیطانی» بود که انعکاس گسترده‌ای در جهان داشت و باعث شد این نویسنده دور از انظار عموم زندگی نماید.


                                                                                                                                                    

آرم بنیاد 15 خرداد

بنیاد 15 خرداد از ابتدای تأسیس، آرم مشخصی را که بیانگر ویژگی‌های اعتقادی این بنیاد است برای خود طراحی کرد، در این طرح که بیشتر معطوف به خصوصیات نهضت 15 خرداد است، چهره نیمرخ حضرت امام بیانگر نقش بنیادی ایشان در قیام اسلامی 15 خرداد، طرح دست ایشان به صورت مشت، نشانگر قدرت امام و قدرت نهضت اسلامی 15 خرداد، نمای گنبد بیانگر شروع نهضت 15 خرداد از شهر قم و مدرسه فیضیه، قلم بیانگر زیربنایی بودن نقش قلم و فرهنگ در جامعه و توجهات فرهنگی این بنیاد، کتاب نشانگر گرایش فرهنگی بنیاد، چرخه اقتصادی بیانگر فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی بنیاد، گل لاله سرخ نشانگر توجه بنیاد به آرمان شهیدان و اعتقاد به ضرورت رسیدگی به نیازهای بازماندگان شهدا و جانبازان، کلمه «لا» به معنی نه گویی حضرت امام خمینی به نظام شاهنشاهی و آیه شریفه «قل انما اعظکم بواحده ان تقوموا لله» (سوره مبارکه سبا آیه 46)، نیز نمایانگر جهت‌گیری کلی نهضت اسلامی 15 خرداد و تبعیت بنیاد از این جهت‌گیری است.